Wpływ stylu życia na płodność – jak codzienne nawyki oddziałują na zdolność prokreacyjną?

nieplodnosc-leczenie-1.jpg

Płodność to temat, który zyskuje na znaczeniu w dzisiejszym zabieganym świecie. Coraz więcej par boryka się z problemami związanymi z poczęciem dziecka. Nie ma wątpliwości, że ich źródłem jest styl życia ludzi w krajach najbardziej rozwiniętych pod względem technologicznym. Zmiana codziennych nawyków i zachowań wpływa na prokreację. Mówiąc wprost, to, jak żyjemy, może znacząco podnieść szanse na zajście w ciążę.

Nie ulega wątpliwości, że zdrowy styl życia może poprawić zdolność do poczęcia dziecka. Składa się na niego właściwa dieta, regularna aktywność fizyczna, unikanie szkodliwych nałogów i dbanie o sen oraz zdrowie psychiczne. Zmiany w stylu życia mogą być pierwszym krokiem do poprawy płodności i zwiększenia szans na posiadanie potomstwa.

Styl życia a płodność

Niepłodność jest chorobą naszych czasów. Według Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, dotyczy 1,5 mln par i wiele wskazuje, że w najbliższych latach problem będzie narastał. To, jak szybko para zachodzi w ciążę w ogromnej mierze zależy od jakości męskiego nasienia. Ta zaś uwarunkowana jest wieloma czynnikami, m.in. dietą i trybem życia mężczyzny. Wpływ na coraz niższą płodność ma także zanieczyszczone środowisko.

Na zdrowie reprodukcyjne mężczyzn negatywnie wpływają przede wszystkim takie czynniki modyfikowalne, jak palenie tytoniu, spożycie alkoholu, przewlekły stres, otyłość, brak aktywności fizycznej oraz niezdrowa dieta bogata w nienasycone tłuszcze i cukry.

Nawyki takie, jak palenie i alkohol a płodność

Problemem współczesnych Polaków stało się częste sięganie po używki, w tym alkohol, papierosy oraz kofeinę. Liczne badania dowodzą, że mogą one znacznie ograniczyć naszą płodność. Po spożyciu alkoholu w organizmie wytwarzają się reaktywne formy tlenu (oksydanty, wolne rodniki), czego efektem jest tzw. stres oksydacyjny, który uszkadza męskie komórki rozrodcze. Przypuszcza się, że może on odpowiadać za 30-80 proc. wszystkich przypadków obniżonej płodności u mężczyzn.

Nadmierne spożycie alkoholu osłabia libido oraz może prowadzić do zaburzeń hormonalnych i obniżenia jakości nasienia u mężczyzn, a także problemów z owulacją i zanikiem miesiączki u kobiet. Zaobserwowano również, że nasienie mężczyzn nadmiernie pijących alkohol ma mniejszą objętość i więcej plemników posiada anomalie w budowie.

Po 35. roku życia płodność kobiety gwałtownie spada. To przez tzw. rezerwę jajnikową u kobiet, która obniża się od 20. roku życia. Palenie papierosów znacznie przyspiesza ten proces. Nikotyna przyczynia się do zmian w szyjce macicy, uszkodzeń komórek jajowych czy problemów z jajowodami. Podobny proces zauważalny jest w przypadku mężczyzn. Nasienie starzeje się podobnie jak cały organizm. Komórki rozrodcze są starsze i istnieje mniejsza szansa na zapłodnienie.

Dieta a zdrowie reprodukcyjne

Według badań, nawyki żywieniowe wpływają na takie parametry nasienia, jak liczba plemników, ich ruchliwość oraz morfologia. Mężczyźni, którzy chcą poprawić jakość nasienia, powinni zwrócić uwagę, czy ich dieta zawiera kwasy tłuszczowe omega-3 (poprawiają płynność błon komórkowych plemników, co może zwiększać ich ruchliwość) oraz antyoksydanty (chronią plemniki przed uszkodzeniami oksydacyjnymi).

W diecie mężczyzny starającego się o potomstwo powinny znaleźć się również kwas foliowy (zapobiega zaburzeniom w strukturze materiału genetycznego nasienia), koenzym Q10 (poprawia ruchliwość plemników), cynk (jego zbyt niski poziom może powodować obniżoną żywotność plemników) oraz selen (jego niedobór może skutkować obniżeniem ruchliwości plemników).

Aktywność fizyczna i jej znaczenie dla płodności

Masa ciała jest czynnikiem wpływającym na płodność, zwłaszcza kobiet. Ustalono, że zarówno kobiety z niską masą ciała, jak z nadwagą i otyłe są bardziej narażone na zaburzenia płodności niż kobiety o prawidłowych wartościach BMI. Zaburzenia płodności obserwowane u kobiet z nieprawidłową masą ciała tłumaczy się zmianami w ilości tkanki tłuszczowej. W celu zmniejszenia zawartości tkanki tłuszczowej w organizmie niezbędna jest aktywność fizyczna.

Brak ćwiczeń ruchowych oraz związana z tym otyłość negatywnie wpływają na męski i żeński potencjał rozrodczy. Jednak zbyt intensywne treningi mogą doprowadzić do zaburzeń hormonalnych. Zaburzenia płodności obserwuje się u osób regularnie wykonujących duże wysiłki, u których dodatkowo dochodzi do spadku ilości tkanki tłuszczowej w organizmie.

Wyczynowe uprawianie sportu jest jednym z czynników pogarszających płodność. Z drugiej strony jednak lekarze wskazują na nawyki wpływające na płodność w postaci regularnego podejmowania aktywności fizycznej o lekkiej i umiarkowanej intensywności. Regularna aktywność fizyczna ma zbawienny wpływ na zdrowie i psychikę. W czasie ruchu organizm wydziela pożyteczne endorfiny zwane hormonami szczęścia.

Wpływ stresu na zdolność prokreacyjną

Stres może zaburzać gospodarkę hormonalną, powodować bezsenność i wahania nastrojów. Wzrost stężenia kortyzolu, jednego z najważniejszych hormonów uwalnianych w sytuacji stresowej, wpływa hamująco na produkcję hormonów płciowych, a więc także komórek rozrodczych.

Negatywny wpływ hormonów stresu na układ rozrodczy jest tak silny, że czasami wystarczy jednorazowy wysiłek (przebiegnięcie maratonu), żeby doszło do obniżenia stężenia żeńskich lub męskich hormonów płciowych.

Znaczenie snu i regeneracji dla zdrowia reprodukcyjnego

Zaburzenia snu sprzyjają wytwarzaniu większej ilości hormonów stresu, co może obniżać poziom estrogenu, testosteronu oraz innych hormonów płciowych. Niewystarczająca ilość snu i przewlekły stres mogą również znacząco zmniejszać popęd seksualny. Dla organizmu ważna jest regeneracja, dzięki której odzyskuje prawidłowe funkcje reprodukcyjne.

Face
Julia Knapczyk

Cześć! Nazywam się Julia Knapczyk i jestem pasjonatką zdrowia oraz ochrony życia. Od lat interesuję się tematyką niepłodności oraz nowoczesnych metod leczenia, które mogą poprawić jakość życia osób borykających się z tym problemem. Moim celem jest dzielenie się wiedzą na temat skutecznych rozwiązań oraz innowacyjnych profili leczenia, które pomogą w walce o wymarzone potomstwo. Wierzę, że każde życie jest cenne, a odpowiednie wsparcie i edukacja mogą uczynić prawdziwą różnicę. Zapraszam do odkrywania razem ze mną świata ochrony zdrowia!Jeśli potrzebujesz dodatkowych informacji lub modyfikacji, daj znać!